Een uur van je tijd voor vijftien Zonnetjes

Diensten en goederen uitwisselen in een ruilnetwerk

door Judith van der Graaf
Reageer op dit artikel in het forum

Eerst waren er Sterren en toen kwamen de Zonnetjes. En die bestaan nu al tweeëneenhalf jaar. De Zonnetjes zijn het betaalmiddel van LETS, een internationale organisatie met vele lokale 'ruilkringen' waarbinnen de leden diensten uitwisselen. Zo kun je in Nijmegen kiezen uit honderden diensten. Wilma (51) is er vanaf het begin bij betrokken geweest.

LETS (Local Exchange Trading System) - een van oorsprong Canadese vinding - is een economisch systeem waaraan geen geld te pas komt. Het uitgangspunt wordt gevormd door de talenten die mensen bezitten. De bedoeling van LETS is dat je met je talent een dienst aanbiedt aan anderen. Zo kun je optimaal van elkaars talenten en diensten gebruik maken, van danspartner tot hulp bij bestuurlijke problemen. Daarnaast kunnen mensen binnen LETS ook (tweedehands) goederen aanbieden. Zo draagt het LETS-systeem bij aan een wereld waarin iedereen meetelt en waarin persoonlijke contacten en hergebruik worden gestimuleerd. LETS werd in Nederland opgezet door de stichting Strohalm in Utrecht, die zich bezighoudt met verbanden tussen milieu en economie en die nog steeds informatie biedt over LETS-systemen.

Noppes, Eco's en Dinges

De Sterren, die in kraakpand de Grote Broek werden opgericht, waren de voorgangers van de Zonnetjes. Maar ze gingen al snel ten onder aan organisatorische problemen. "We wilden niet dezelfde fouten maken als onze voorgangers en zijn een jaar bezig geweest om het systeem goed op te zetten voordat we van start gingen, " aldus Wilma. Dat gebeurde op 1 april 1999. De Zonnetjes begonnen met vijfentwintig leden, overgenomen van de Sterren. Met 130 leden hoort LETS Nijmegen inmiddels bij de grotere 'ruilkringen' van Nederland. In totaal zijn er meer dan honderd, waarvan de meeste tussen de vijfentwintig en vijftig leden hebben. Betaal je in Nijmegen met Zonnetjes, in andere steden doe je dat met Noppes (Amsterdam), Eco's (Arnhem, Groningen), Talenten (Den Haag, Eindhoven) of Dinges (Zwolle). Al deze namen staan voor hetzelfde idee: de ruilwaarde van de dienst die je verleent of ontvangt. Er is inmiddels ook een landelijke organisatie van LETS: 'LETSland'.

Extra luxe

De Zonnetjes zijn te gebruiken in Nijmegen en omstreken, inclusief plaatsen als Groesbeek en Wijchen. "Als het veel groter zou worden, zouden we het waarschijnlijk opsplitsen in verschillende regio's. Dan zou er een speciale afdeling komen voor Nijmegen-Oost, waar nu de meeste leden wonen."

Van welke diensten heeft Wilma zelf zoal gebruik gemaakt? "Ramen zemen, strijken, want daar heb ik zelf zo'n hekel aan, en vorig jaar heb ik de rozen laten snoeien. Dat zijn van die dingen die ik wel zelf kan, maar het is gewoon een extra luxe om ze uit te besteden. Ook heb ik tijdschriften laten inbinden door een professionele boekbinder. En toen ik vijftig werd, kreeg ik via LETS een gevulde picknickmand."

Zeventig Zonnetjes

Wie zijn diensten aanbiedt, moet daarbij aangeven of hij amateur, semi-professioneel of professioneel is. Ervaring komt soms ook tot uiting in het aantal Zonnetjes dat iemand voor de diensten vraagt. Wilma: "Er geldt een standaardbedrag van vijftien Zonnetjes per uur. Het idee is dat voor iedereen een uur tijd gelijk is. Maar sommigen vinden dat ze voor hun jarenlange dure studie of door de zware lichamelijke arbeid wel wat extra's mogen vragen. Helaas loopt dat soms een beetje uit de hand. Er is weleens zeventig Zonnetjes per uur voor een dienst gevraagd. En mensen die daar veel gebruik van maken, beseffen niet altijd dat ze zo een flinke schuld opbouwen. Dan gaat het weer sterk lijken op de gewone maatschappij. Daarom willen we voorstellen om een maximum van 30 Zonnetjes per uur vast te stellen. Als je meer dan driehonderd Zonnetjes schuld hebt, dan neemt de administratie contact op. In het uiterste geval moet iemand de schuld afbetalen, waarbij één Zonnetje staat voor een gulden." Van elke transactie gaat tien procent 'belasting' naar de organisatie. Ook moeten leden inschrijfgeld betalen. Die kan variëren van vijftien tot vijftig gulden, afhankelijk van het inkomen. Wilma: "Dat geld gebruiken we voor praktische zaken zoals zaalhuur en drukwerk. Ook worden er een paar keer per jaar informatieavonden gehouden met een thema, zoals klussen rondom het huis of over computergebruik." Wat is haar persoonlijke motivatie? "Ik doe het vooral uit idealisme. We leven in een maatschappij waarin geld overgewaardeerd wordt. Tijd is voor iedereen even belangrijk en iedereen heeft wel iets waar hij goed in is. Het is goed voor je zelfvertrouwen dat je altijd iets terug kunt doen. Maar het is ook heerlijk om iets te ontvangen."

Meer informatie over LETS? Zie www.strohalm.nl

Fotobijschrift: Medewerkers van LETS achter hun kraam op de vrijwilligersmarkt